İlm-İ Edeb’e Dönüş 8/14. Yüzyıl Arap Dili, Edebiyatı ve Belagatı Çalışmaları - Şükran Fazlıoğlu

Arap edebiyat tarihi kitaplarında daha çok Türk dönemi diye adlandırılan 14. yüzyıldan modern dönemin başladığı 19. yüzyıla kadarki zaman dilimi özellikle Arap dili ve edebiyatı açısından çok yakın tarihe kadar yok sayılmış, görmezden gelinmiştir. Bu yok sayılmanın altında siyasî ve psikolojik etkenler olmakla birlikte dillendirilen gerekçe, bu dönemde Arap dili ve edebiyatına dair orijinal! eserlerin telif edilmemesi, bu dille şiir ve sanatsal nesir ürünlerinin ortaya konmamasıdır.

Ancak mevcut tüm ilim dallarıyla birlikte ilm-i edeb sahasının disiplinlerinde de Altın-Orda, Memlük, Osmanlı, Timurlular, Safevîler, Babürlüler gibi pek çok devlette telif edilen eserlerin henüz tam bir dökümüne sahip olmadığımız gerçeği hatırlanmalıdır. Son yıllarda bu dönemde telif edilen eserlere ilgi artsa da bu ilgi, belli isim ve eserlerinde yoğunlaşmakta ya da isim ve eserler rastgele seçilmektedir. Bu da ilm-i edebin büyük ölçekteki sistematiği içinde ve problematik olarak ve kronolojik gelişim takip edilerek ele alınamamasına sebep olmaktadır.

Dolayısıyla bu dağınık çalışmalar bize dönem hakkında bütüncül bir resim sunmamakta ve sadra şifa yargılara varmak için fırsat tanımamaktadır. Elinizdeki bu çalışma, 14. yüzyılda Arap dili ve edebiyatında ürün veren müellif ve bu müelliflerin çalışmalarından hareketle dönemi anlamayı hedefleyen bir dizi çalışmanın ilkidir. Bundan sonra da benzer yöntem takip edilerek modern döneme kadar her bir yüzyıl için çalışmalar yapılacak ve her bir yüzyıl ilm-i edeb açısından ele alınacaktır.