Kürdistan Üzerine Yazılar - Martin van Bruinessen

Türkiye, Kürdistan, Endonezya ve İslâm tarihi ve toplumlarıyla ilgili çalışmalarıyla tanınan Hollandalı araştırmacı Martin van Bruinessen’in Kürdistan Üzerine Yazılar’ı, geniş bir zaman dilimi içinde Kürtlerin toplumsal tarihini kapsıyor. “Kürdistan’da Din” başlıklı makale, Yezidîler, Ehl-i Hak, Kürt Alevîleri üzerine bilgiler, Sünnî çoğunluk ve tasavvufî tarikatların rolü üzerine değerlendirmeler içeriyor. “17. Yüzyıl Kürdistan’ında Nakşibendî Tarikatı” ve “Kürtler Arasında Bir Siyasî Protesto Aracı Olarak Nakşibendî Tarikatı” başlıklı yazılarda, Şeyh Mahmud’un hayatı ve etkileri, Urmevîlik, Nakşibendîliğin Kürtler arasındaki etkisi ve rolü konu ediliyor. "Şeyh Sait Ayaklanması’nın Dinî ve Etnik Arka Planı” başlıklı makalesinde yazar, Kürtlerin Osmanlıcılıktan ayrılıkçılığa geçiş sürecini ele alıyor; Bedirhan Bey Ayaklanması’nı, Hamidiye Alayları’nı, İstanbul’da kurulan Kürt örgütlerini inceliyor.

Kürtlere seslenen ulusçu akımlardan söz edebilmek amacıyla van Bruinessen, “Kürt Toplumu ve Modern Devlet: Uluslaştırmaya Karşı Etnik Ulusçuluk” makalesinde aşiretçilikle modern devletin bir aradalığının sorunlarına, erken dönem Kürt ayaklanmalarına, Irak, İran ve Türkiye’deki Kürt hareketlerine, PKK’nın yükselişine eğiliyor. Başlığı “Kürt Aşiretleri ve İran Devleti” olan bir sonraki makale; ana konusu ise Simko Ayaklanması. Burada Panislâmizm ile Kürt milliyetçiliğinin ilişkisi de ele alınıyor. Elinizdeki kitap, Kürtler üzerine toplumsal-tarihî analiz ve incelemelerin yanı sıra, Kürtlerin yakın geçmişine ilişkin somut bilgiler de içeriyor. Bu bilgilerin böylesine derli toplu şekilde ilk kez bu kitapta yer aldığını söyleyebiliriz. Bunlar arasında, Kürtlerin Türkiye Cumhuriyeti’yle ilişkisi, İran, Irak ve Türkiye Kürtleri arasında faal örgütlerin gelişimleri, “Gerilla Savaşıyla Siyasî Cinayet Arasında PKK”... bulunuyor.